گروه سیاسی نخ نیوز– دولت‌ها و رسانه‌های غربی طی سه روز اخیر بر روی فعال‌سازی احتمالی مکانیسم ماشه از سوی تروییکای اروپایی (سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه) مانور ویژه‌ای داده و آن را مصداق عمل‌گرایی اتحادیه اروپا در تقابل با ایران هسته‌ای قلمداد کرده‌اند. در یکی از این موارد، روزنامه تلگراف مدعی شده در صورت فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» توافق برجام از سوی قدرت‌های اروپایی و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی در حال حاضر ظرفیت مقابله با پیامد‌های اقتصادی آن را ندارد.
در نقد این خبرسازی همین بس که بر اساس آنچه مقامات اروپایی اذعان نموده‌اند، ایران حدود سه هفته است که دیگر نه سراغی از تروییکای اروپایی گرفته و نه پاسخی به آنها در خصوص برگزاری نشست‌های بی‌فایده و تبلیغاتی غرب داده است! فراتر از آن، تهران از کشورهای اروپایی خواسته است تا به‌جای باج‌گیری از ایران پاسخگوی همراهی وقیحانه و غیرانسانی خود با واشنگتن و تل‌آویو در جریان تجاوز ۱۲ روزه به خاک ایران باشند. در این خصوص دو نکته اساسی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد:
نخست اینکه قطعاً بازگشت تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد (البته اگر در عمل پیاده‌سازی و اجرا شوند) تهدیدساز اما قابل مدیریت است. بخش اعظمی از تحریم‌های یکجانبه اعمال شده از سوی دولت آمریکا با آثار عملیاتی تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد هم‌پوشانی و هم‌افزایی دارد .حتی بسیاری از تحلیل‌گران مسائل اقتصادی دامنه تحریم‌های ثانویه واشنگتن علیه تهران را فراتر از موارد مطروحه در قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد قلمداد می‌کنند.
بنابراین یکی از اصلی‌ترین دلایل پس زدن اروپاییان توسط تهران علاوه بر بی‌خاصیت بودن و عدم استقلال آنها در حوزه روابط بین الملل، قدرت مدیریت تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس تجارب سال‌های اخیر می‌باشد. همان‌گونه که اشاره شد، اعمال این مدیریت سخت اما ممکن خواهد بود. در چنین شرایطی “هزینه باج‌دهی ایران به اروپا” به مراتب بیشتر از “هزینه مواجهه با تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت” است.
نکته پایانی اینکه اروپاییان به دو دلیل اساساً حق بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را ندارند: نخست اینکه اروپاییان خود در عمل به تعهدات حداقلی خود در برجام دچار خبط و قصور “محرز” و “قطعی” گردیده‌اند. مهم‌تر اینکه فعال‌سازی مکانیسم ماشه مقدماتی دارد که مهم‌ترین آن، طرح نقاط اختلافی در کمیته مشترک برجام (متشکل از ایران، چین، روسیه و تروییکای اروپایی) در سه مرحله ۱۵ روزه (مجموعه ۴۵ روز) می‌باشد. در چنین شرایطی نامه اروپاییان خطاب به سازمان ملل متحد به لحاظ حقوقی باطل و خطا بوده و مخاطب آنها در این خصوص (حداقل در برهه کنونی) باید کمیته مشترک برجام باشد.
در نهایت اینکه حتی اگر اروپاییان موفق به فعال‌سازی کامل مکانیسم ماشه شوند، در کسوت یک “کنشگر جنگ اقتصادی-امنیتی علیه ایران” مورد شناسایی کشورمان قرار خواهند گرفت. در این میان اروپاییان نه‌تنها خود را از مزایای همکاری با تهران محروم می‌کنند، بلکه قطعاً با عواقب و آثار سلبی و قطعی رویکردشان نیز مواجه خواهند شد. بهتر است اروپا برای مشاهده این تجربه تلخ لحظه‌شماری نکند!
