گمرک زمینی یک نوع گمرک است که در مرزهای زمینی کشورها برای کنترل و بررسی کالاها و مسافران قرار دارد. گمرک زمینی معمولا در مرزهای بین‌المللی یا بین استانی قرار دارد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای نظارتی و کنترلی در این مرزها عمل می‌کند.
ویژگی‌های گمرک زمینی
گمرک زمینی دارای ویژگی‌های مهمی است که به شرح زیر است:
گمرک زمینی در مرزهای زمینی بین کشورها یا استان ها قرار دارد و در این مکان ها کنترل و نظارت بر ورود و خروج کالا و مسافران در راستای بررسی محتوای حمل بار زمینی بین المللی انجام می‌شود. کارکنان گمرک به صورت حضوری و چهره به چهره با افراد و کالاها در مرز تعامل دارند و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند.
گمرک زمینی قوانین و مقررات گمرکی را اجرا می‌کند و از رعایت آنها توسط افراد و شرکت‌ها اطمینان حاصل می‌نماید. یکی از وظایف اصلی گمرک زمینی، وصول عوارض و حقوق ورودی از کالاهای وارداتی و مسافران در حمل بار زمینی بین المللی است.
گمرک زمینی با اعمال کنترل‌های لازم در مرزها، از ورود و خروج کالاهای قاچاق و حمل بار زمینی بین المللی مغایر با قوانین کشور جلوگیری می‌کند. آمار و اطلاعات مربوط به ورود و خروج کالاها و مسافران از مرزها را جمع‌آوری و گزارش می‌دهد.
گمرک زمینی در راستای اجرای سیاست‌های تجاری و اقتصادی کشور عمل می‌کند.
وظایف گمرک زمینی
گمرک زمینی دارای وظایف متعددی در زمینه ارائه خدمات گمرکی و مبارزه با قاچاق کالا است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وصول حقوق ورودی و عوارض گمرکی: یکی از وظایف اساسی گمرک زمینی، وصول عوارض و حقوق ورودی بر کالاهای وارداتی و صادراتی است.
- بازرسی و کنترل کالاهای ورودی و خروجی: گمرک با بازرسی فیزیکی و مستندات کالاها، از صحت اظهارات و جلوگیری از ورود کالاهای ممنوعه اطمینان حاصل می‌کند.
- صدور و تمدید پروانه‌های گمرکی: گمرک اقدام به صدور انواع پروانه‌های گمرکی مانند پروانه واردات، صادرات و ترانزیت می‌کند.
- مبارزه با قاچاق کالا: گمرک با شناسایی و توقیف کالاهای قاچاق، نقش موثری در مبارزه با این پدیده ایفا می‌کند.
- تسهیل تجارت خارجی: با اعمال تشریفات گمرکی مناسب و کاهش زمان ترخیص کالاها، گمرک به تسهیل تجارت خارجی کشور کمک می‌کند.
- جمع‌آوری آمار و اطلاعات گمرکی: گمرک آمار واردات، صادرات و ترانزیت کالاها را ثبت و گزارش می‌نماید.
- همکاری با سایر نهادهای دولتی: گمرک با سازمان‌ها و نهادهای دیگر مانند نیروی انتظامی، برای اجرای موثرتر وظایف خود همکاری می‌کند.
در مجموع، گمرک زمینی نقش کلیدی در تسهیل تجارت و مبارزه با قاچاق در مرزهای کشور ایفا می‌کند.
کاربرد گمرک زمینی
گمرک زمینی نیز نقش مهمی در تسهیل تجارت خارجی کشور ایفا می‌کند. برخی از کاربردهای مهم گمرک زمینی به شرح زیر است:
۱. تسریع در ترخیص کالاهای وارداتی و صادراتی:
گمرک زمینی با انجام سریع تشریفات گمرکی، زمان ترخیص کالاها را به ویژه در مرزهای زمینی کاهش می‌دهد.
استفاده از سامانه‌های الکترونیکی گمرکی برای اظهار کالا و انجام تشریفات به‌صورت آنلاین در این زمینه مؤثر است.
۲. نظارت بر تردد کالا در مرزهای زمینی:
گمرک زمینی با کنترل و نظارت بر ورود و خروج کالاها از مرزهای زمینی، از قاچاق کالا جلوگیری می‌کند.
این امر موجب حفظ امنیت اقتصادی و عدالت تجاری می‌شود.
۳. همکاری با سایر دستگاه‌های مرتبط:
گمرک زمینی با هماهنگی و همکاری با سایر نهادهای مرزی مانند پلیس، ارتش و… به تسهیل تردد قانونی کالاها کمک می‌کند.
این همکاری‌ها باعث کاهش تأخیرات و افزایش سرعت در ترخیص کالاها می‌شود.
۴. اجرای توافقات تجاری منطقه‌ای:
ح زمینی با پیاده‌سازی توافقات تجاری منطقه‌ای مانند موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد، به کاهش موانع تجاری در مرزهای زمینی کمک می‌کند.
این امر به رونق مبادلات تجاری کشور از طریق مرزهای زمینی منجر می‌شود.
در مجموع، گمرک زمینی با انجام وظایف خود در مرزهای زمینی، نقش مهمی در تسهیل و تسریع تجارت خارجی کشور ایفا می‌کند.
چگونه همکاری گمرک زمینی با سایر نهادها می‌تواند تجارت را تسهیل کند؟
همکاری گمرک زمینی با سایر نهادهای مرزی می‌تواند تجارت را به چند طریق تسهیل کند:
۱. هماهنگی در کنترل ورود و خروج کالاها:
با همکاری و هماهنگی بین گمرک، پلیس مرزی، ارتش و سایر دستگاه‌های مرزی، فرایند کنترل و نظارت بر تردد کالاها در مرزها بهبود می‌یابد.
این امر موجب کاهش تأخیرات و تسریع در ترخیص کالاها می‌شود.
۲. تسریع در انجام تشریفات مرزی:
با هماهنگی بین نهادهای مرزی، تشریفات مربوط به بازرسی، صدور مجوزها و… به‌صورت هم‌زمان و یکپارچه انجام می‌شود.
این موضوع منجر به کاهش زمان ترخیص کالاها و افزایش سرعت تجارت می‌گردد.
۳. افزایش امنیت مرزی:
با همکاری گمرک و نیروهای امنیتی مانند پلیس و ارتش، امنیت مرزها تقویت می‌شود.
این امر از قاچاق کالا، ورود کالاهای غیرمجاز و سایر تهدیدات امنیتی جلوگیری می‌کند.
۴. اجرای موافقت‌نامه‌های تجاری:
همکاری گمرک با سایر نهادهای دولتی مرتبط، موجب هماهنگی بهتر در اجرای توافقات تجاری منطقه‌ای می‌شود.
این امر به کاهش موانع تجاری در مرزهای زمینی و افزایش مبادلات تجاری می‌انجامد.
در مجموع، این همکاری‌ها با ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها، موجب تسهیل فرایندهای گمرکی، افزایش امنیت مرزها و اجرای موافقت‌نامه‌های تجاری می‌شود که در نهایت به رونق تجارت خارجی کشور کمک می‌کند. در همه این زمینه‌ها با رد پای حضور و مشارکت شرکت های بزرگ را به خوبی می‌بینیم.
شرکت های بزرگ تجاری در گمرک‌های زمینی ایران نقش محوری و پررنگی ایفا می‌کنند. این شرکت‌ها با توجه به حجم بالای واردات و صادرات کالا، به‌طور مستقیم با تشریفات گمرکی درگیر هستند. آنها با دارا بودن دانش و تجربه کافی در زمینه قوانین و مقررات گمرکی، فرآیند ترخیص کالا را تسریع بخشیده و هزینه‌های مربوطه را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، شرکت های بزرگ تجاری با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به بهبود عملکرد گمرک‌ها کمک کرده و در نهایت به تسهیل تجارت خارجی کشور و افزایش درآمدهای ارزی کمک شایانی می‌کنند.
آیا گمرک زمینی در جلوگیری از قاچاق کالا چه نقش مهمی ایفا می‌کند؟
گمرک زمینی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از قاچاق کالا ایفا می‌کند. این نقش به چند دلیل اساسی قابل‌توجه است:
۱. موقعیت استراتژیک در مرزها: گمرک زمینی به دلیل قرارگیری در مرزهای زمینی بین کشورها و استان‌ها، در موقعیت مناسبی برای کنترل و نظارت بر ورود و خروج کالاها قرار دارد.
۲. اعمال مقررات و قوانین گمرکی: گمرک زمینی با اجرای قوانین و مقررات گمرکی، از ورود کالاهای قاچاق به کشور جلوگیری می‌کند.
۳. بررسی مدارک و اسناد: کارکنان گمرک، مدارک و اسناد کالاها را بررسی می‌کنند و در صورت مشکوک بودن، اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
۴. بازرسی فیزیکی کالاها: بازرسی‌های فیزیکی کالاها در گمرک زمینی، امکان کشف کالاهای قاچاق را افزایش می‌دهد.
۵. همکاری با سایر نهادهای امنیتی: گمرک زمینی با همکاری نیروهای انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی، اقدامات موثرتری در مبارزه با قاچاق کالا انجام می‌دهد.
۶. جمع‌آوری آمار و اطلاعات: آمار و اطلاعات ورود و خروج کالاها در گمرک زمینی، به شناسایی روندهای قاچاق و اتخاذ تدابیر لازم کمک می‌کند.
در مجموع، به دلیل موقعیت مرزی و اختیارات گسترده در اجرای قوانین و مقررات، گمرک زمینی نقش حیاتی در مبارزه با قاچاق کالا ایفا می‌کند.
